Pubers kunnen zooooo dom zijn en zichzelf en anderen met hun acties in moeilijkheden brengen.

Maar…… pubers kunnen ook zoooo creatief zijn en voor zichzelf en anderen met hun acties verrassende oplossingen bedenken en uitvoeren.

Het is soms ook maar net welke kant je kiest om te beoordelen over het gedrag van pubers.
Zie je vooral de onhandige kant of zie je vooral de creatieve kant.
Dat is misschien de uitdaging waar wij als ouders, leraren en hulpverleners voor staan.

Laten we eens op een rij zetten waarom we pubers serieus moeten nemen.

Die puberhersenen

Het lijkt de nationale smoes waarmee veel pubers weg denken te komen: Je hersenen die op hol slaan omdat je nu eenmaal puber bent en je pre frontale hersenen in ontwikkeling zijn. Daarom zouden je zogenaamde executieve functies het niet meer zo goed doen waardoor je niet meer goed kunt plannen, je je huiswerk niet meer doet en allerlei onbezonnen streken uithaalt.

En ja, deels klopt dit. Immers de hersenen, hormonen, het lijf en alles aan de puber is in ontwikkeling en dat verloopt niet altijd even gladjes. Het zou echter een grote vergissing zijn om pubers met dit ontwikkelingsgegeven laten wegkomen als excuus. Dat zou dan ook betekenen dat ze geen verantwoordelijkheid meer kunnen nemen voor hun acties en dat ze daarmee vrijgepleit kunnen worden voor te lage cijfers en onheil wat ze ergens hebben aangericht. Dat kan natuurlijk niet de bedoeling zijn.

Het opdoen van ervaringen

Iedereen weet dat je pas iets leert als je mag oefenen. Door het opdoen van ervaringen leer je je grenzen kennen. En mogelijk nog veel belangrijker: Door dingen te doen, te oefenen en te experimenteren leer je wat je kunt. En als je ervaring opdoet en daardoor ontdekt dat je iets kunt, is dat een enorme boost voor het zelfvertrouwen.

Als je veilig bij mama thuis blijft en niet de wereld gaat verkennen dan blijft je wereld klein en zal je steeds minder durven. Zodra een kind naar het voortgezet onderwijs gaat, wordt daarmee letterlijk zijn wereld weer groter. En er komen nieuwe uitdagingen in fietsenhokken, in een nieuw dorp of stadsdeel waar nieuwe winkels en hangplekken zijn en waar steeds andere mensen iets over en met je hebben te vertellen. Nieuwe werelden vragen om ontdekt te worden en dan weet je niet altijd van te voren hoe dat gaat.

Wat dat betreft komt het reuze goed uit dat die puberhersenen zo nu en dan niet zo goed overzien wat er gebeurt en wat mogelijke gevolgen zijn.

Zo leert een puber heel veel en doet het dagelijks nieuwe ervaringen op waardoor het zelfvertrouwen in het eigen kunnen mooi kan groeien.

Het mogen leren van ervaringen

Wanneer de pubers dan in stad en land en soms duistere plekken hun ervaringen opdoen en wellicht minder gehoorzaam doen dan we gewend zijn, gaat er regelmatig iets fout.

Hoe mooi is het dat er regelmatig iets fout gaat, want van fouten kun je leren. Helaas lijkt er tegenwoordig een taboe te zijn op fouten en willen we voorkomen dat onze kinderen überhaupt in zeven sloten tegelijk lopen en als er iets fout gaat, hangt paps en meestal mams snel aan de telefoon. Scholen worden er soms horendol van als ouders weer eens een onvoldoende willen wegwerken.

We lijken vergeten te zijn dat het totaal niet interessant is als er iets fout gaat, maar dat het juist zo ongelooflijk waardevol is hoe je iets weer in orde kunt maken.

Want ook hier geldt weer: Wanneer een puber zelf verantwoordelijkheid neemt voor domme acties en dit in orde maakt, is hij letterlijk en figuurlijk weer een heel eind gegroeid richting volwassenheid

De angst van de ouders

Uit voorgaande wordt al een beetje duidelijk dat ouders soms ongewild en onbedoeld de grootste vijanden zijn van hun puber.

Ouders zijn doodsbang dat hun kind ontspoort en zien op elke straathoek het gevaar van drank, drugs, seks en foute vrienden.

Omdat angstige ouders vooral geneigd zijn om controle uit te oefenen, lopen ze het risico hun kind te verstikken. Door de angst van ouders lopen pubers enerzijds het gevaar dat ze zich te braaf houden of dat ze juist nog verder uit de band springen om aan hun ouders te ontkomen.

De sociale en maatschappelijke toekomst

Helaas lijkt het alsof de schooltijd helemaal in het teken staat van zo goed je best doen om de hoogst mogelijke opleiding te volgen. We hebben massaal het idee dat als pubers hun school maar netjes volgen en hoge cijfers halen, dat ze dan pas klaar zijn voor de toekomst die als een gespreid bedje wacht.

Hoe jammer is het dat onze pubers en jongeren zo gericht zijn op een mogelijke toekomst dat het opdoen van ervaringen in het gedrang komt.

Nooit meer in je leven die tussentijd

Je zou de tijd tussen je twaalfde en je twintigste ook een soort tussentijd kunnen noemen waarin je het experiment leven voluit de ruimte geeft. In deze jaren kun je erachter komen wat je talenten zijn, wat je belangrijk vindt, hoe je je leven een beetje wilt inrichten en waar je je op wilt richten en met wie je wilt zijn.

Het lijkt wel alsof we tegenwoordig pubers en jongeren hun tijd om te ontwikkelen ontstelen door hen in een keurslijf te persen.
Want hoeveel verschil is er werkelijk met 100 jaar terug toen kinderen op hun twaalfde moesten werken?

Het lijkt alsof kinderen alle tijd hebben, maar ondertussen houden we kinderen enerzijds klein door hen thuis te binden met liefde, aandacht en verregaande verzorging en anderzijds verwachten we van hen topprestaties die ons mogelijk het gevoel geven dat we als ouders geslaagd zijn.

Geven we feedback of kritiek?

Wanneer er iets mis gaat met pubers die ervaringen opdoen en leren door trial en error en hun hersenen daarbij niet altijd mee hebben, dan hebben wij volwassenen vaak de neiging om met schrik, kritiek, geboden en verboden te komen.

Dit is echter niet de meest slimme aanpak omdat we daarmee de puber niet serieus nemen en ook hun hersenen juist tegenwerken.

Pubers zijn echt al in staat om hun afwegingen te maken, ook al zijn het niet altijd de afwegingen die wij bedacht hebben.

Als wij pubers feed back geven en hen bevragen over het hoe en waarom van hun denken en acties, word je vaak verrast door de antwoorden. En wanneer we dan pubers meer leren nadenken over wat ze willen, wat de consequenties zijn en hoe ze het willen gaan aanpakken, dagen we juist hun hersenen uit in de goede richting.

Dit betekent dus dat het handig en verstandig is om pubers volstrekt serieus te nemen, eerst bij onszelf te rade gaan over onze angsten en pubers vertrouwen en uitdaging geven.

Op deze manier komen we op vele fronten tegemoet aan de ontwikkeling van pubers en bijkomend voordeel kan zijn dat de sfeer in huis aanmerkelijk verbeterd.

En die domme acties?

Haal diep adem, bijt je tong af en stel een vraag en wacht af…
Preken en vastbinden kan altijd nog. :-)


Werk je met pubers?
Dan is misschien de praktische pubercoach opleiding echt iets voor jou. Handige tools, toepasbare theorie, tips voor samenwerken met ouders en praktische richtlijnen om pubers en jongeren te helpen met alle voorkomende hulpvragen die bij deze leeftijdscategorie kunnen voorkomen.
Lees alles over de praktische pubercoach opleiding


Dit artikel werd in verkorte vorm gepubliceerd in de weekendbijlage van het Friesch Dagblad van 13 juli 2019.

Spreekt deze blog je aan? Ik vind het een compliment als je deze deelt. Wanneer je deze tekst of gedeeltes daarvan wilt gebruiken, vraag dan even toestemming.


Meer artikelen:
Lees ook: Puberteit: Drama of genieten?
Lees ook: Kun je pubers loslaten?
Lees ook: Waarom zijn belonen en straffen waardeloze machtsmiddelen?
Lees ook: Waarom stoppen pubers niet met schoppen?
Lees ook: Wie ruimt jouw rotzooi op?
Bekijk ook: Wanneer kan je puber alleen op vakantie met vrienden?
Bekijk ook:  Hoe benader je negatief gedrag op een positieve manier?
Bekijk ook: Hoe leer je tegen je verlies te kunnen?
Bekijk ook: Wanneer is gamen niet meer oké?


Je las een blogartikel van Centrum Tea Adema…

…maar kijk gerust ook eens naar de andere informatie op onze website:

Op de hoogte blijven van nieuwe artikelen en video’s vol tips en inzichten?

Like dan onze Facebook-pagina of schrijf je in voor onze 2-wekelijkse nieuwsbrief. Allebei mag ook. ;-)