Kunnen kinderen zich normaal gedragen?

Ik ben er nog niet uit. Aan de ene kant willen we onze kinderen een onbezorgde kindertijd geven en aan de andere kant hijgen we ze in de nek om maar vooral snel groot te worden. En wat is nu het beste?
Feit is dat kinderen nog alles moeten leren om te kunnen functioneren als zelfstandig persoon. Om daar te komen kent iedere leeftijd zijn eigen ontwikkeling met het bijbehorende gedrag.
De vraag is of wij tegenwoordig het geduld hebben om die ontwikkeling met het bijbehorende gedrag uit te houden.

Ontstaan van de pedagogiek

Ooit is de pedagogiek ontstaan vanuit het besef dat kinderen geen kleine volwassenen zijn, maar een eigen ontwikkeling doormaken. Met het ontdekken van alle verschillende ontwikkelingsfasen binnen de pedagogiek en de ontwikkelingspsychologie ontstonden nieuwe vakgebieden die in onze tijd er helemaal bij horen. We weten steeds beter hoe een ‘normale’ ontwikkeling van een kind eruit zou moeten zien. Vanaf de geboorte worden kinderen gevangen in allerlei grafieken en modellen en kan op ieder gewenst moment worden beoordeeld of een kind zich houdt aan die ‘normale’ ontwikkeling.

Waar de pedagogiek ooit een lans brak om kinderen de tijd te gunnen zich te ontwikkelen en waar kinderen ook steeds meer die kans kregen, lijkt het tegenwoordig wel dat alle grafieken en modellen kinderen juist aansporen om zo snel mogelijk deze ontwikkeling door te maken.

Ooit waren kinderen in kleding en gedrag kleine volwassenen, daarna mochten kinderen kind zijn en was er een kinderwereld inclusief kinderkleding.

Tegenwoordig lijkt het wel alsof kinderen in volwassen kleding lopen en zich zo gedragen en dat (sommige) volwassenen zich als kinderen gedragen en in kinderkleding lopen.

Wat is normaal

Normaal gedrag is gedrag wat we zien en beoordelen naar de maatstaven die wij zelf hanteren. Zolang kinderen (en volwassenen) zich gedragen naar datgene waarvan wij vinden dat het klopt met de criteria die wij hebben, vinden we iets normaal. Wijkt iets af, gedraagt een kind zich onaangepast of doet het ‘raar’ dan vinden wij gedrag abnormaal of ongepast. Tegenwoordig plakken we dan al snel een etiket met een diagnose. Ook bestaat er de kans dat degene die het afwijkende gedrag vertoont er niet meer bij hoort.

Ieder gezin, iedere school en iedere club kent zijn eigen regels over wat normaal gevonden wordt. En om erbij te horen is het voor kinderen van groot belang om zich ‘normaal’ te leren gedragen. En kinderen leren dat door zich aan te passen aan de normen en criteria die gelden voor de club waarbij ze horen. Als het de kinderen lukt tenminste….

Verwachtingen

Daar waar wij oog in oog met kinderen staan, hebben wij verwachtingen over hen. Als we ouder zijn, vertellen we kinderen wat er wel en wat er niet mag en doen wij voor hoe je je kunt gedragen. Daarnaast verwachten wij van onze kinderen dat ze zich op een bepaalde manier gedragen.

Verwachtingen leveren een spanningsveld op. Enerzijds hebben we er een beeld van hoe een kind zich op een bepaalde leeftijd gedraagt en anderzijds weten we als ouders niet altijd of dit gedrag wel van een kind verwacht mag worden. Misschien door de (overdreven?) aandacht voor het IQ van kinderen, lijkt het er op dat van kinderen bijvoorbeeld wordt verwacht dat ze steeds jonger leren lezen en schrijven. Ouders lijken apetrots als hun kind met 3 jaar al letters kent. Het is echter maar zeer de vraag of dat komt omdat hun kind zo graag aan de verwachtingen wil doen of dat het gezond is voor dit betreffende kind.

Ook hoor ik in mijn praktijk zeer regelmatig dat ouders al hele hoge sociale en emotionele verwachtingen hebben van hun kinderen. Die verwachtingen gaan dan o.a. over eerlijkheid, omgaan met emoties, vertellen wat er op de crèche gebeurt en dat jonge kinderen de boodschappen van ouders wel zullen snappen.

Ouders en soms ook beroepskrachten staan er niet altijd bij stil dat jonge kinderen veel vaardigheden nog niet kennen, sterker nog, dat deze kinderen er zelfs de hersen- en lichamelijke rijpheid nog niet voor hebben. Er is geen ouder die van een baby verwacht dat die gaat fietsen, maar veel ouders verwachten wel dat hun jonge kind snel gaat lezen, niet liegt en verschillende opdrachten kan onthouden en uitvoeren en dat het kind volwassen taal zal begrijpen.

Kunnen kinderen zich normaal gedragen?

Ieder kind kan zich normaal gedragen. Tenminste ‘normaal’ passend bij zijn achtergrond en mogelijkheden. Want als normaal vooral heeft te maken met onze definitie daarover, is normaal een zeer relatief begrip.

Vroeger was een kind bijvoorbeeld druk en nu heeft dit kind misschien adhd. Vroeger kon het kind zich moeilijk concentreren en zijn taken op de juiste wijze en in de juiste volgorde uitvoeren en nu hoort daar add bij. Kinderen zijn niet zo heel veel anders dan vroeger in hun pure ontwikkeling, alleen wij labelen het misschien anders. Dat zegt dan niets over kinderen, maar alles over hoe wij kijken naar normaal en afwijkend.

En als wij willen dat onze kinderen zich normaal gedragen dan moeten wij misschien eerst heel goed kijken naar de talenten van de kinderen én wat ze voor hun leeftijd aankunnen. Als dit in overeenstemming is zijn we reëel in wat we van onze kinderen verwachten en zijn de kinderen eraan toe om te leren wat er nodig is. De drie jarige gaat dan vast vanuit zijn eigen drijfveren en innerlijk kompas leren zijn lichaam te beheersen. Als later de tijd daar is, kan het makkelijk in het platte vlak kan leren omdat dan zijn hersenen daar rijp voor zijn.

Wellicht moeten wij heel goed bedenken wat we eigenlijk van onze kinderen verwachten. En… ook heel belangrijk… misschien moeten we veel duidelijker zijn in wat we willen en dit afstemmen met het kind voor onze neus. Als ouders geven we vooral boodschappen over wat we niet willen en wat er fout gaat, maar zijn we redelijk onduidelijk in wat we wel willen en hoe het kind dat kan leren.

Dus ja…., ik ben er nog niet uit…. Kunnen we terug naar de tijd dat een kind alle tijd had om rond te klooien en te leren? Of moet een kind zo snel mogelijk passen in grafieken en modellen. Mijn hart zegt laat ze klooien en mijn hoofd maakt zich zorgen over nog meer etiketjes die dan geplakt zullen worden…
Ik geloof dat ieder kind zich normaal kan gedragen, tenminste zo normaal als voor dit kind mogelijk is….

Lees ook: De IQ illusie
Lees ook: Laat kinderen klooien
Lees ook: Over NIET en WEL en de roze olifant
Lees ook: Wat aandacht krijg, groeit
Lees ook: Hoe fijn is een perfecte ouder?
Lees ook: We tobben wat af met onze kinderen
Lees ook: Spreek jij de taal van je kind?
Lees ook: Wat speelt er echt bij concentratie problemen?