Waar gaan de kinderen wonen na een echtscheiding? Een vraag die de gemoederen meestal zo bezig houdt, dat er vanuit de wet inmiddels is geregeld dat er een ouderschapsplan moet worden gemaakt. Maar ja, een ouderschapsplan wat op papier staat, zegt nog niet zo veel over de uitvoering ervan en al helemaal niet over hoe het met de kinderen gaat.
Want ouders in een echtscheiding hebben het druk. Druk met praktische zaken, maar vooral druk met hun emotionele leven. En hierdoor zijn ze als het ware vaak wat afgesloten van de wereld om hen heen. Ze ontvangen daardoor de signalen sterk vergroot en/of vervormd door hun focus op hun mogelijke pijn en verdriet.

Opvoeden en echtscheiding

Ouders vinden vaak van elkaar dat ze niet goed genoeg zijn voor de kinderen. Mam is te soft, papa te streng, pap snapt niets van de kleren en mama doet niets aan de schoolprestaties. Enzovoort….
Wie denkt dat de items tijdens het huwelijk na een echtscheiding over zijn heeft het mis. Meestal komen ze juist nog veel sterker naar voren. Ouders worden boos op elkaar, maar omdat ze nu niet meer bij elkaar wonen, kunnen ze het niet meer bij elkaar kwijt. Dus krijgen de kinderen de volle laag: ” Je moeder…….”
En niet alleen krijgen kinderen deze boodschappen te hóren, maar ook krijgen ze vaak boodschappen mee: “regel even met papa………”

Wat je ook vaak ziet is een sterke compensatie. Doordat één van beide ouders vindt dat de kinderen bij de ander tekortkomen, wordt door de andere ouder extra gegeven. Extra structuur of juist het opgeven ervan, verwennerij, verplicht huiswerk maken of wat er maar speelt.
De meestal natuurlijke correctie die in de opvoeding tussen ouders zo’n mooie rol kan spelen, vervalt bij een echtscheiding waardoor kinderen en ouders het heel moeilijk met elkaar kunnen hebben. Zeker als de ander in gedachten, woord en daad nog iedere minuut aanwezig is. Want een scheiding kan dan wel fysiek plaatsvinden, meestal duurt het minimaal twee jaar voor de partners echt los van elkaars invloed zijn. Zo lang iemand nog boos is op de ex-partner, heeft er geen scheiding plaatsgevonden en is deze partner nog ieder moment aanwezig.

Wat doen kinderen

Vrijwel zonder uitzondering is het de diepste wens van kinderen dat papa en mama bij elkaar komen of tenminste vriendelijk zijn tegen elkaar. Zelfs heb ik dit gehoord van kinderen die nog nooit bewust gewoond hebben bij de eigen ouders.
Dit betekent dat kinderen er, vaak onbewust, moeite voor doen om het zo ver te krijgen. Als een kind ziek wordt, steelt, slechte cijfers haalt of als het op andere manieren niet goed gaat, voelen ouders zich vaak gedwongen met elkaar te overleggen. Een (onbewust) hoera-moment voor kinderen, ook al is er sprake van onenigheid.
Daarnaast gaan de kinderen zorgen voor het welzijn van de ouders. Niet alleen in praktische zin, maar vooral emotioneel. Heeft moeder behoefte aan genoegdoening over de “slechtheid” van de nieuwe partner van papa? De kinderen willen met alle liefde en plezier haar bedienen door te vertellen hoe vervelend het weekend geweest is en hoe een naar mens het is. Dat ze daarmee ook hun papa verraden, nemen ze voor lief. Ze maken het een volgend weekend wel weer goed met papa door hem over de verwaarlozing door mama te vertellen.
Zo zijn kinderen keer op keer aan het schipperen om hun ouders ter wille te zijn, zodat hun ouders zich goed kunnen voelen.

Wat gebeurt er eigenlijk met kinderen?

Kinderen raken gespleten in hun loyaliteit als hun ouders elkaar afwijzen. Een kind weet niet hoe het beide ouders te vriend kan houden als deze ruzie hebben. Door steeds te switchen in trouw aan beide ouders, raakt een kind emotioneel erg verwaarloosd en heeft het geen energie meer voor de eigen ontwikkeltaken. Hoe moet een kind goed presteren op school als het steeds, vaak onbewust, in zijn hoofd en lijf bezig is met hoe het me zijn ouders gaat? Andersom, wat is er met een kind aan de hand die topprestaties levert op school, maar steeds stiller en meer geïsoleerd wordt?  Hoe kan een kind zijn creatieve en emotionele ontwikkeling recht doen als het zorgt voor broertjes en zusjes en druk is met bemiddelen?

Het kind wat switcht tussen ouders en kinderen is wel lijfelijk aanwezig bij de ene of de andere ouder, maar zijn gedachten en gevoel zijn bij de andere ouder. Iedere keer dat een ouder negatief afgeeft op de ex-partner “gaat” het kind naar die ouder. Het kind is dan wel lijfelijk aanwezig, maar is eigenlijk maar een half kind omdat de rest bij de andere ouder verblijft. Je kunt je voorstellen als ouders veel ruzie hebben, dat de kinderen steeds verder wegraken van zichzelf en zich ten diepste incompleet voelen.

Een half kind op een andere manier

Kinderen zijn op nog een andere manier maar half aanwezig als de ene ouder de andere ouder afwijst. Genetisch gezien is een kind voor 50% van iedere ouder. Als een ouder een hekel heeft aan de andere ouder, wijst het daarmee ook het kind voor die helft af. Dit kan gaan om een bepaalde eigenschap, maar ook om de hele persoon. Hierdoor wordt het kind niet gezien en gekend zoals het is en dus ook niet ten volle geaccepteerd.
Overigens gebeurt dit iedere ouder en kind, want wie van ons kan de ander voor de volle 100% accepteren en liefhebben? Dat is niet veel mensen gegeven :-). Dit hoort ook bij het normale leven waar we gewoon veel aan elkaar en van elkaar hebben te leren.
Voor kinderen in echtscheiding en verlies situaties is het echter extra moeilijk omdat ze naast hun loyaliteitsconflict ook vaak maar voor de helft gekend en gezien worden door de afwijzing van de ouders onder elkaar. En dat alles heeft niets te maken met waar een kind woont en een ouderschapsplan regelt niets voor halve kinderen !

En wellicht het meest belangrijk: Onderzoek heeft uitgewezen dat kinderen het beste af zijn bij de ouder die hen het meeste aan de andere ouder gunt! Daar kunnen ze namelijk heel zijn.

Het bovenstaande is het scenario voor kinderen waar ouders niet in staat zijn het welzijn van de kinderen voorop te stellen. Deze ouders blijven wijzen naar de andere ouder in negatieve zin en dat is voor de kinderen heel erg moeilijk. Wanneer het ouders lukt om vriendelijk en respectvol met elkaar om te gaan, is een echtscheiding voor kinderen veel gemakkelijker te verwerken.

Liever het filmpje bekijken?

Lees ook: Kinderarbeid in Nederland
Lees ook: Ontspoorde puber na echtscheiding
Lees ook: twee jaar na dato
Lees ook: Opvoedingscontract
Lees ook: Ouders denk aan je kinderen als je gaat scheiden
Lees ook: Omgaan met verlies

De illustratie is van Aly Westerhuis


Je las een blogartikel van Centrum Tea Adema…

…maar kijk gerust ook eens naar de andere informatie op onze website:

Op de hoogte blijven van nieuwe artikelen en video’s vol tips en inzichten?

Like dan onze Facebook-pagina of schrijf je in voor onze 2-wekelijkse nieuwsbrief. Allebei mag ook. ;-)