Het komt me voor dat kinderen steeds minder weerbaar worden. Rots en water, kanjer training en andere weerbaarheidstrainingen zijn niet aan te slepen. Ook bij mij in de praktijk gaan er steeds meer hulpvragen over het omgaan met eigen en andermans grenzen. En toen ik onlangs in de les opperde om eens een artikel te schrijven over hulp vragende kinderen op het schoolplein en eisende ouders over hun tekort gedane kinderen, klonk er uit alle hoeken een Jaaaa alsjeblieft !! En dat kwam uit de grond van vele harten.

Hoe leren kinderen weerbaarheid

Een kind wat weerbaar is, heeft zelfvertrouwen en handelt in de wereld met een positief (zelf)beeld. Dit zelfvertrouwen wordt opgebouwd doordat het kind van jongs af aan ervaringen op doet met succes en falen. Op die manier leert een kind waartoe het in staat is. In eerste instantie is dit vooral een lichamelijk proces. Als je je lijf kunt gebruiken dan leer je dingen pakken, je leert ergens naar toe te gaan, je leert over afstand en nabijheid en je leert over weerstand van gras of stoeptegels onder je voeten. Bovenal wordt je weerbaar door buiten te zijn door weer en wind.
Als je weet waar je lijf toe in staat is onder alle omstandigheden, weet je ook wat grenzen zijn. En grenzen heb je nodig om je in sociale relaties te bewegen. Als iemand lief doet, moet je anders reageren dan wanneer iemand vervelend tegen je doet. Net als leren bewegen, moet je ook leren bewegen in het sociale verkeer waarin je je te weer moer stellen tegen grote en kleine mensen in je buurt. Ook door ervaring ontstaat er een sociaal zelfvertrouwen waardoor kinderen leren op zichzelf en hun eigen wijsheid te vertrouwen door het opdoen van positieve en negatieve ervaringen in het sociale verkeer.
Hetzelfde geldt voor schoolprestaties. Kinderen hebben ook te leren hoe ze weerbaar worden op het gebied van presteren op school en sport. Zelfvertrouwen ontstaat hier ook door falen en slagen.

Waar gaat het mis met weerbaarheid

Een belangrijk opvoed doel is in deze tijd dat kinderen gelukkig moeten zijn. Helaas is dat een bijna onmogelijke opgave die voor veel verdriet zorgt. Immers als een kind niet gelukkig is, wordt de ouder ook ongelukkig waardoor het kind weer verdrietig wordt omdat de ouder ongelukkig van hem wordt. Zo zorgt het kind voor de ouder en gaat de ouder in zijn ijver alles in het werk stellen om alle moeilijkheden voor de voeten van het kind weg te vegen. De zogenaamde curling ouders.
Kinderen worden overal naar toe vervoerd door hun ouders en weten amper nog wat het is om een regenbui op hun hoofd te krijgen, laat staan dat ze weten hoe het voelt om tegen een stormwind in te fietsen.
Ouders zitten bijna bovenop hun kind en bemoeien zich overal mee.
Het kind heeft bijna geen vrijheid meer om rond te klooien en vele pubers laten de verantwoordelijkheid voor hun huiswerk bij hun ouders.
Op die manier zie ik veel kinderen die terecht komen in een klaag en slachtofferrol. Waardoor hun ouders nog meer hun best gaan doen om de klusjes op te knappen.

Wat gebeurt er thuis

Wanneer kinderen thuis of op straat ruzie maken, zijn het vaak de moeders die er vol ingaan. Bemiddelen, praten, eindeloos praten en soebatten. Het gevolg is meestal veel huil- en schreeuwpartijen en iedereen vermoeid en ongelukkig. Er zijn alleen maar winnaars en verliezers en vaak zijn het dezelfde kinderen die triomfantelijk winnaar zijn of klagende verliezer. Problemen worden er echter niet door opgelost en de scenes herhalen zich steeds vaker. Iedere ouder weet dat het beter gaat als ze zich er niet mee bemoeien, maar dit lijkt een onmogelijke opgave.
Waar ze ooit zelf als kind gewoon elkaar de maat namen, eens een gepaste schop of een klap uitdeelden en toen wisten hoe de rollen verdeeld waren, gunnen ze hun eigen kinderen niet de ervaring om te verliezen en schrammen op te lopen. Deze ouders, meest moeders overigens, geef ik meestal het dringende advies om op het toilet te gaan zitten met wc papier in de oren en te wachten tot het over gaat.

Wat gebeurt er op school

We hebben kinderen geleerd dat ze bij gedoe op het schoolplein de juf moeten gaan halen. In feite gebeurt er dan hetzelfde als thuis. Er zijn winnaars en verliezers, eindeloze gesprekken en er wordt niets opgelost en niemand leert iets. De juf of meester is trouwens het meeste de klos want die krijgt ’s avonds nog 25 ouders aan de telefoon en de directeur omdat iedereen onheus is bejegend.

Hoe zat het ook weer met weerbaarheid?

Weerbaar word je door zelf ervaring op te doen. Hierdoor krijg je zelfvertrouwen en weet je wat je waard bent. Helaas doen vooral de kinderen die niet weerbaar zijn veel ervaring op hoe ze kunnen wegkruipen en hoe ze voordeel krijgen van een slachtofferrol. Ze hebben geen idee hoe ze een rotopmerking kunnen pareren, voelen zich voortdurend aangevallen en hangen aan de rok van moeder of de juf. En zo komen we steeds meer in een vicieuze cirkel terecht.
Laten we dus de opstootjes, plagerijtjes en tegenslagen aan de kinderen over dan zullen ze daarvan groeien.
En…. misschien de grootste uitdaging: Ouders bemoei je er niet mee. Geef je kind, maar ook de juf en de meester het vertrouwen en gun hen hun eigen aanpak.
Dus… lieve ouders, leer vertrouwen dat ieder zijn eigen boontjes kan doppen en geef erkenning, troost en steun als het mis gaat. Vrijwel altijd is dat genoeg want daardoor komt het kind zelf wel tot een oplossing doordat het zich gesteund weet.


Friesch dagblad over weerbaarheid 2016-08-20

Dit artikel werd gepubliceerd in de weekendbijlage van het Friesch Dagblad op 20 augustus 2016

Wanneer je deze tekst, of gedeeltes daarvan, wilt gebruiken vraag dan even toestemming.
De link mag gedeeld worden op social media.


Bekijk het filmpje: Omgaan met vervelend gedrag
Bekijk het filmpje: Zo help je kinderen weerbaar te worden
Lees ook: Van pesten, naar weerbaarheid, naar zelfvertrouwen
Lees ook: Ruimte voor jongens
Lees ook: Laat je niet kwetsen


Je las een blogartikel van Centrum Tea Adema…

…maar kijk gerust ook eens naar de andere informatie op onze website:

Op de hoogte blijven van nieuwe artikelen en video’s vol tips en inzichten?

Like dan onze Facebook-pagina of schrijf je in voor onze 2-wekelijkse nieuwsbrief. Allebei mag ook. ;-)