Straffen: iedere ouder worstelt er wel mee. Immers, kinderen hebben veelvuldig de neiging zich niet of niet helemaal te gedragen op manieren die ouders graag willen.
Ouders willen hun kinderen over het algemeen graag opvoeden tot nette volwassenen. Kinderen willen over het algemeen hun behoeften in het hier en nu vervullen en doen wat er in hen opkomt.
En dat gaat nog wel eens wringen, zo in het dagelijkse verkeer.
Waarom straffen ouders?
Vermoedelijk is de vraag waarom ouders straffen voor veel ouders een vraag waarover ze zelden hebben nagedacht. Veel ouders zullen aangeven dat ze hun kind iets willen leren óf afleren en ze denken dat straf daarvoor de aangegeven route is.
Met name het stoppen, voorkomen van ongewenst gedrag of herhaling van datzelfde gedrag in de toekomst is voor veel ouders een reden om straf te geven.
Ouders willen dat het kind tot bezinning komt en gaat inzien dat het gedrag wat de oorzaak van de straf is, stopt. Of straf daarvoor de geëigende weg is, is nog maar de vraag.
Welke straffen zijn er
Het scala aan straf voor kinderen is oneindig en heel vaak geven ouders dezelfde straffen die zij ooit zelf ondergingen of ze nemen straffen waarover ze hebben gelezen of die ze geleerd hebben van iemand anders.
Straffen gaan meestal over iets wat afgenomen wordt, weggezet en genegeerd worden of over iets wat niet gekregen gaat worden.
Er is een groot verschil tussen een straf die gegeven wordt uit boosheid en onmacht of een straf die bedoeld wordt als een soort vergelding op gedrag wat niet geaccepteerd is.
Straf die voortkomt uit boosheid, emoties of vanuit onmacht heeft in feite niets te maken met kinderen maar met de ouders zelf.
Een straf gegeven vanuit deze emoties kan bij het kind onrecht, onbegrip en boosheid oproepen en beschadigd nogal eens het vertrouwen en de communicatie tussen ouders en kinderen.
Wanneer straffen worden gegeven vanuit emoties en onmacht zie je vaak veel verbaal en soms fysiek geweld.
Een andere vorm van straffen die regelmatig voorkomt, is straf die op een andere plek thuishoort.
Wanneer een kind op school, in de buurt of bij vrienden iets heeft uitgehaald, willen ouders nog wel eens extra straf geven zoals huisarrest terwijl het kind mogelijk al gestraft is.
Wat levert straf op
Het is meestal de bedoeling van ouders en opvoeders dat kinderen iets leren van de straf. Het is echter zeer de vraag of dat ook altijd gebeurt.
Wanneer een ouder straft vanuit emoties en onmacht, leert een kind vooral over oneerlijkheid, over hoe de ouder te ontwijken, hoe te voorkomen dat er betrapping volgt en mogelijk leert het kind over wraak nemen omdat het zich onrechtvaardig voelt behandeld.
Al deze zaken kunnen best nuttig zijn om te leren, het is echter de vraag of ouders dat op deze manier willen en daarmee de relatie goed kunnen houden.
Wanneer kinderen thuis nog eens straf krijgen voor iets wat elders is gebeurd, leren ze het af om zich thuis te uiten en te vertellen over zaken die ze hebben beleefd.
Geen straf, maar wat dan?
Als het de bedoeling is dat kinderen leren van hun fouten zou het handig zijn om zodanig te reageren op ongewenst gedrag dat er ook iets geleerd gáát worden.
Dit betekent voor ouders dat ze bedenken en weten welk gedrag ze van hun kinderen graag zien en niet zien. Dit betekent ook dat dit hun kinderen moeten vertellen.
We weten uit meerdere onderzoeken dat kinderen iedere dag tientallen keer vaker een negatieve boodschap horen dan een positieve boodschap.
Ouders zeggen sneller; “Niet doen !!” dan dat ze aangeven waar de grenzen zijn en wat ze wél willen. En daar zit ook het geheim van het voorkomen van straf.
Een paar tips op een rij:
- Wees duidelijk over de huisregels
- Wees duidelijk over de grenzen
- Zeg rustig en duidelijk wanneer je kind moet stoppen met ongewenst gedrag
- Bied een alternatief aan voor het ongewenste gedrag in de vorm van gewenst gedrag: Zeg wat je wél wilt.
- Is het toch fout gegaan, laat het kind ervoor zorgen dat de schade weer wordt hersteld
- Steun het kind als er anderen bij betrokken zijn om excuus aan te bieden en het weer in orde te brengen
- Is er sprake van herhalend negatief gedrag, kent het kind de regels en is het toch fout gegaan, zeg dan duidelijk dat het jammer is en hoop straks of morgen dat het beter gaat.
Hoe was het ook al weer bij ons?
Omdat ik niet zo veel met straffen heb, heb ik nog eens geïnformeerd bij onze volwassen kinderen.
Dochterlief kan zich niet herinneren dat ze straf van mij heeft gehad, maar wel een keer van haar vader.
Zoonlief weet nog precies waar ik hem een keer hardhandig bij zijn arm heb beetgepakt. Allebei weten we niet meer waarom het was.
Ik kan me wel goed herinneren hoe de kinderen spullen moesten opruimen die kapot gemaakt waren, excuses die ze aan deze en gene moesten aanbieden en vuurwerk wat in een emmer water verdween.
Wat ik ze al jong geleerd heb, was de betekenis van het woord chantage.
Dit gebruikte ik wel eens als ik me onmachtig voelde en kondigde dan aan dat ik ging chanteren. Als ik dan wel eens ging dreigen met straf, werd dat al snel chantage genoemd door de kinderen en dat mocht niet.
Zo vonden we een manier waarin we allebei wisten dat iets anders opgelost moest worden.
Onze kinderen waren zeker geen lieverdjes, maar straf…. nee ik heb geloof ik nooit uitgedeeld.
Wat helpt mogelijk goed?
Gaat het een keer mis met het gedrag van een kind, zorg er dan voor dat de kinderen zelf de consequenties dragen van dat wat er fout ging. Uiteindelijk helpt dat meer dan straf en op die manier leert het kind voor de toekomst……
Lees ook: Pedagogiek van opa
Lees ook: Zorg voor structuur
Lees ook: Belonen is goed, straffen is fout?
Lees ook: Opvoed illusie: ouders op één lijn?
Lees ook: Negatief gedrag negeren, positief gedrag belonen
Lees ook: Is je kind een paard of een ezel?
Lees ook: Vuurwerk
Lees ook: 11 tips voor gelukkige ouders en kinderen
Lees ook: Wat te doen aan spijbelen
Onlangs heeft mijn zoon van 13 straf gekregen op school…hij heeft het er nog over, maar gebruikt ook de wijze woorden; “ik laat mij niet meer frustreren want ik draai het toch niet meer terug”.
Wat was er aan de hand? De school had stakingsdagen en zijn klas moest drie uren wachten voordat ze weer les kregen. Er is door de leerlingen gevraagd of dit uur kon vervallen en ze naar huis mochten, maar helaas. Een snelle berekening leerde de kinderen dat ze beter konden spijbelen aangezien ze dan maar 1 uur hoefden na te blijven als STRAF. Ze hoefden dan niet drie uren te wachten. Ik vond dit persoonlijk erg mooi dat ze een rekenkundige formule hadden losgelaten op hun probleem en de kosten en baten volgens een lesje economie hebben toegepast. Maarrr hier dacht school, de mentor, anders over. Er was gespijbeld EN er was niet geluisterd. Niet geluisterd omdat de kinderen wel waren weggebleven en niet hadden geluisterd naar haar (mentor) en een andere docent. Reden om er twee uren nablijven van te maken (want ja het slimme van de kinderen en de mooie rekenkundige en economie inzichten moet je niet zien).
Mijn zoon kon heel goed verwoorden wat er speelde en hoe hij dit ervaren heeft. En inderdaad deze straf heeft bij hem meer kapot gemaakt dan wat opgebouwd. Hij gaat naar de volwassenheid en dat merk ik. Hij kan zichzelf steeds beter verwoorden en wordt een steeds betere gesprekspartner die je serieus moet nemen. Ik ben trots op hem hoe hij dit heeft opgepakt. De twee uren gewoon geweest en goed in gesprek blijven met mij (de mentor klopt hij niet meer aan, die band is kapot door dit gebeuren).
Wat een prachtige leerschool en wat een mooi voorbeeld. Was het uur nablijven gewoon zonder morren uitgevoerd dan was de consequentie aanvaard en leerzaam geweest (oorzaak-gevolg) School had dan in het vervolg beter kunnen nadenken over hun consequentie beleid en of dit niet een te grote beloning is voor spijbelen door maar één uurtje te claimen.. :-) :-)
Nu is het een straf geworden en voelt het als afstraffing en niet eerlijk..
Prachtig voorbeeld en je voor de kinderen een zeer wijze levensles. Dat is dan weer het mooie eraan…. Het leren van onderscheidend vermogen… en over betrouwbaar handelen..
Je zou ieder kind zo’n les gunnen…:-)