Deze week stonden ze weer in en op de agenda: de boze kinderen en pubers.
Wat is dat toch met boosheid en met name boze kinderen wat ons volwassenen zo bezig houdt?
Wat is dat toch dat we vaak geen antwoord hebben op gedrag wat als boosheid wordt gezien?
Wat is dat toch dat we boosheid zo snel mogelijk kwijt willen en het ervaren als ongewenst?
Wat is dat toch dat we ons de boosheid van anderen vaak zo persoonlijk aantrekken?
Wat is boosheid
Boosheid is een emotie en als het primair wordt geuit is het passend bij de situatie. Dit wil zeggen dat het een reactie is op een gebeurtenis die vaak anders loopt dan gedacht of gehoopt. Iemand wordt gekwetst, teleurgesteld of wordt aangetast in zijn grenzen. Een gezonde reactie kan dan boosheid zijn.
De situatie wordt ervaren, er is een gedachte en het lichaam reageert vaak met een verhoogde bloeddruk, spierspanning en kleur op de wangen. Het gedrag zal voor ieder mens anders zijn, maar als de boosheid wordt geuit is er sprake van een boze gezichtsuitdrukking die voor ieder mens ter wereld herkenbaar zal zijn als boosheid. En dan gaat het gedrag uiteenlopen waarbij je vaak stemverheffing en heftige gebaren kunt waarnemen.
Deze boosheid als primaire emotie kan echt maximaal rond de 7 minuten houdbaar zijn en ebt dan weer weg. De boosheid is geuit en het lichaam kan herstellen. Over deze geuite boosheid zal niemand zich lang zorgen maken en is hoogstens even lastig om te verduren.
Waar we wel last van krijgen, en zeker als opvoeders, is als boosheid een gedragspatroon wordt welke vaak wordt getoond en geen directe relatie heeft met de situatie. Deze boosheid is secundair, irriteert anderen en heeft geen functie om iets op te lossen.
Met dit type boosheid wordt een kind vaak aangemeld bij een kindercoach.
Wie, wat, waar….
Boosheid binnen het gezin heeft vaak te maken met anderen. Kinderen geven graag ‘de schuld’ aan broertjes en zusjes en ouders door te zeggen dat de ander de boosheid uitlokte of triggerde. Eigenlijk is dit natuurlijk onzin want waar de ene wel boos wordt, blijft de ander kalm. Daarmee is boos worden en boos reageren altijd iets wat in het kind of de ouder zelf gebeurt en kun je daar een ander nooit de schuld van geven.
Je kunt wel zeggen dat je door bepaalde gedrag van de ander zelf reageert met boosheid.
Wil je boosheid bij kinderen nader bekijken, dan is het zinvol bij de ouders te beginnen. Herkennen zij het gedrag van zichzelf of juist hélemaal niet? Dan zou het kind hen als het ware een soort spiegel voor kunnen houden. Papa zo doe jij ook. Of mama, laat nu eindelijk je boosheid eens zien, dan hoef ik dat als kind niet meer te doen…
Boosheid kan ook een familiaire achtergrond hebben die zich kan uiten als depressie bij oma of agressiviteit bij opa en misschien zelfs al wel doorgegeven via hun ouders.
Onze ouders en grootouders hadden vaak veel moeilijker levensomstandigheden waardoor ze voor ingrijpende levensomstandigheden een antwoord moesten zien te vinden. Depressie kan naar binnen gekeerde woede zijn en agressie kan zijn: ‘Als ik eerst sla of een grote mond geef, word ik niet geslagen of verslagen…..’
Het kind zelf….
Kinderen hebben te leren om boosheid te leren uiten op een manier die alle betrokkenen, inclusief henzelf, héél houdt. Dat is nogal wat en daar heeft een kind zijn ouders vaak bij nodig.
Er is ook nog een verschil tussen jongens en meisjes. Over het algemeen zijn meisjes veel ’taliger’ dan jongens. Dit betekent dat zij het vaker met woorden af kunnen, alhoewel deze ook zeer zeker beschadigend kunnen zijn.
Jongens moeten we meestal woorden leren om hun boosheid een stem te geven. Dit wordt vaak vergeten en daardoor horen jongens veel woorden van hun ouders die hun uiting van boosheid afkeuren in woorden waar ze niets mee kunnen.
Kinderen kunnen ook heel boos worden als ze het gevoel hebben niet serieus genomen te worden. Bijvoorbeeld als ze door omstandigheden veel voor ouders hebben gedaan en dit niet gezien en erkend wordt. Dit gebeurt regelmatig bij gescheiden ouders die een nieuwe partner ontmoeten en daar veel tijd aan besteden. Het kind voelt zich dan ontkent.
Kinderen kunnen ook heel boos zijn als ze door hun ouders worden afgewezen omdat ze zo op hun vader of moeder lijken waarvan de liefde is omgeslagen in haat en afwijzing. Het kind voelt dat het dan ook voor de helft wordt afgewezen.
Een misverstand is dat we denken dat kinderen graag complimenten ontvangen en dat als we aardig zijn, kinderen wel bijdraaien.
Echter, veel zogenaamde moeilijke kinderen vinden het soms erg lastig om met positiviteit om te gaan. Het is geen zeldzaamheid dat ze het evenwicht willen herstellen door ongepast en boos gedrag. Zij kunnen op de één of andere wijze beter uit de voeten met boosheid en negativiteit dan met positiviteit.
Je ziet dit ook nog wel eens bij kinderen van gescheiden ouders. Ze zijn dan uit loyaliteit bij wijze van spreken boos uit naam van de afwezige ouder. Ook bij pleegkinderen is dit geen ongewoon verschijnsel. Voor deze kinderen is het gewoon teveel als je aardig bent….
Wat is dat toch met boosheid…
Boosheid raakt ons omdat we er vaak geen antwoord op hebben en ons onmachtig voelen.
Daarom vind ik het altijd nuttig om boosheid bij kinderen samen met de ouders aan te pakken. Immers, zij zijn degenen die dagelijks met elkaar te maken hebben. Mijn stelregel is dan ook: ‘Hoe jonger het kind, hoe meer de ouders invloed hebben om de boosheid van hun kind bij te sturen’.
Is een kind ouder dan is het zinvol om te beoordelen en te kijken wie het meeste werk zal moeten verrichten:
Waar is het nodig dat ouders de boosheid van het kind erkennen en hun kind helpen de frustratie en onmacht richting te geven en wat kan het kind doen om zijn boosheid te leren uiten op een manier dat iedereen heel blijft.
Dan is boosheid een interessant thema en inmiddels heb ik ontdekt door honderden boze kinderen in mijn praktijk dat het kan.
Ook boze kinderen helpen?
Al mijn jarenlange ervaringen heb ik verwerkt in de online opleiding: ‘Hoe help je boze kinderen’
In deze opleiding vind je een totaal aanpak om boze kinderen te helpen hun boze gedrag los te laten en krijg je inzicht in alle aspecten van boosheid.
Naast een handig stappenplan voor kinderen is er ook een handig stappenplan om ouders te helpen met hun boze kind.
Volg hier de online opleiding: ‘Hoe help ik boze kinderen’.
Meer lezen:
Lees ook: Halve kinderen
Lees ook: Helpende manieren van reageren op een boos kind
Lees ook: Als boosheid een belemmering wordt
Lees ook: Emoties, wat moet je ermee?
Lees ook: Het geheim van het boze kind
Lees ook: Het kind helpen of de ouders helpen?
Lees ook: Wat niet te doen bij boosheid
Mooi artikel. Ik denk dat we in een wereld leven waarin veel gevoelens vanaf kleins af aan niet getolereerd worden. Als baby komen we op de wereld met een breed scala aan mogelijkheden, gevoelens en capaciteiten. Maar welke gevoelens worden getolereerd en welke niet? Wat is gewenst en wat is niet gewenst? De meest heftige gevoelens zullen veelal niet gewaardeerd worden en daar komt het opgroeiende kind al snel achter. Wanneer we een kind m.b.t. zijn/haar gevoelens beperken… waarin kan het kind zichzelf dan ervaren? Het emotionele bereik wordt in de loop van de jeugd steeds kleiner. Wellicht dat onderdrukking van een grote hoeveelheid van gevoelens ook bijdraagt aan een ophoping van woede en frustratie. Bovendien wanneer we opgegroeid zijn tot volwassene: ‘hoe zit het met ons emotionele bereik?’. Een groot gedeelte van het gevoelscontinuüm is niet meer bereikbaar. En dan kom je weer op het vraagstuk: ‘wat spiegelen kinderen ons?’. Inge den Boer-Bender schrijft hier uitgebreid over in haar boekje: ‘ouderliefde is niet genoeg’.
http://www. kindercoachingderegenboog. nl
De gevoelens weer terug winnen door de eerste pijn die diep in de eerste levensjaren ligt te gaan voelen. Google maar eens primal pain. Deze zichtwijze is wel verhelderend en knoopt aan aan het gevoelscontinuum en zijn blokkade. Lekker verder denken en het antwoord komt vanzelf. Boosheid, de tweede dan, heeft veel van doen met het niet meer voelen en de onmacht het niet te kunnen veranderen.
Primal pain en zijn onderdrukking veroorzaken boosheid die naar binnen gekeerd is, en daardoor je hele leven beinvloeden.
Oplossing: primal pain herleven, begrijpen, en dan liefde voelen.
De liefde draagt alles. Boosheid is weer een echt situatief gevoel.
Dank je voor je prachtige toevoeging Liesbeth, vooral de laatste zin….
Wat een prachtig en herkenbaar blog Thea. Er zijn in deze tijd idd zoveel boze kinderen en daarbij OOK boze volwassenen. Regelmatige ontkenning van de emoties van kinderen maakt hen boos en verward. Ik vind het wel prachtig om te ervaren dat er steeds meer bewustzijn hierin komt en dat zorgt voor inzichten, handvatten en ook heling. Ook ik schreef er een boek over en het heeft als titel Het Perfecte Kind; wat hebben kinderen in deze tijd en maatschappij nodig om gelukkig te zijn? Niet met als doel om een perfect kind groot te brengen; wel met als doel om aan te geven dat elk kind perfect is toegerust voor zijn of haar eigen ontwikkeling en hoe we die zo goed mogelijk kunnen begeleiden als opvoeders en mede-opvoeders. Hoe houden we kinderen meer ‘heel’ zoals jij dat ook zo mooi schrijft! ???