Zo maar wat vragen uit de praktijk die een kindercoach kan tegenkomen:
- Dit kind sust altijd de ruzies tussen ouders
- Die jongen staat boven zijn moeder, hij tart haar gezag op alle manieren
- Dat pubermeisje heeft na het overlijden van haar moeder de zorg voor haar vader op zich genomen
- Zo gek, die kinderen gaan altijd naar hun oma terwijl hun ouders daar nooit komen
- Die jongen is al 12 en slaapt nog steeds bij zijn moeder in bed
- Het kind wordt misbruikt en mishandeld door de weggelopen vader
- Dat kind wil niet naar school en kan geen afscheid van moeder nemen
Een kind is deel van zijn gezin
Als kindercoach en opleider kom ik veel problemen, vragen en kwesties tegen. Ouders denken vaak dat het kind een probleem heeft. Omdat het kind een probleem heeft, ervaren zij zelf ook een probleem.
Een kind maakt altijd deel uit van een gezin, (ook al woont het niet binnen zijn eigen gezin!) en daarom heeft een kindercoach altijd te maken met factoren uit het gezin die het probleem beïnvloeden.
Ouders hebben lang de grootste invloed op het gedrag van een kind, zowel in positieve als negatieve zin. Daarom is het uitermate zinvol om bij iedere hulpvraag te beoordelen of het een probleem van de ouders is, een gezinsprobleem of meer het probleem van een kind.
Waar heeft een gezin het meest mee te maken
Allereerst geeft het veel rust binnen een gezin als ieder zijn eigen rol op zich neemt. De ouder de ouderrol en het kind de kindrol. Heel vaak gebeurt dit niet. Wanneer een kind zich de rol aanmeet van zijn ouder of zelfs de rol van de ouder van de ouder, ontstaat er onmiddellijk een probleem in het gezin. Meestal is de klacht iets als ongehoorzaamheid, brutaal, onhandelbaar, maar ook heel veel angstklachten!
Een kind voelt zich alsof het “groot” moet zijn, terwijl het nog maar een kind is en niet alles weet van de groten. Soms staat een kind (letterlijk) tussen de ouders in en zorgt ervoor dat ouders niet met elkaar in conflict komen.
In feite kun je met kinderen hier niet goed mee werken, omdat de ouder ‘faalt’ in z’n rol en wellicht de ouderrol te weinig inneemt om te beschermen. Een ouder kan dit overigens heel anders ervaren.
Kun je met opstellingen werken met kinderen?
Dat is een hele lastige vraag omdat familie-opstellingen met kinderen niet zonder gevaar zijn en er altijd sprake is van een situationele momentopname.
Als een kind voor zijn gevoel naast een ouder gaat staan, kan het idee bij het kind leven dat het de partner van de ouder is, of moet zijn. Als mama net vanochtend verdrietig was of papa was grieperig, dan kan het kind willen troosten. Bovendien, als het kind in de oedipale fase zit en/of onder de 7 jaar is, leeft het kind nog in de magische denkperiode en wil het nog bij papa of mama zijn.
Conclusies verbinden aan neergezette posities bij een kindercoach is op zijn minst ‘gevaarlijk’, vaak ongepast en kan bovendien een kind extra druk opleggen.
Als het kind zichzelf naast of boven vader of moeder plaatst, kan je niet weten wat dit betekent De ouder van dit kind, kan evengoed wel de positie van ouder innemen. Het beeld wat het kind heeft geschetst, geeft dan alleen maar aan dat het kind iets doet en kennelijk meer nodig heeft.
Overigens is er veel goeds in het zorgen van kinderen voor hun ouders. Alleen daar waar het kind tekort komt aan erkenning en dank, kan het voor problemen zorgen.
Als er problemen spelen in de opvoeding, kun je met ouders bespreken hoe ze hun positie innemen ten aanzien van hun kind. Als ze het kind benaderen en behandelen vanuit hun ouderrol en gezagspositie dan helpt dit absoluut!
In de dagelijkse praktijk betekent dit dat ouders het beleid bepalen, geen ‘volwassen’ zaken met het kind bespreken en het kind vrijhouden van volwassen situaties. Concreet kan de ouder zeggen: “Ik ben de ouder en jij bent het kind”
Een kind wordt het best geholpen door zijn eigen ouders die in alle omstandigheden blijven zeggen en DOEN: “Ik ben je ouder, ik bescherm je en vanuit die positie is het voor jou veilig om moedig te zijn”.
Ik zou geen veranderingen aanbrengen in een beeld wat een kind schetst, omdat ouders dat horen te doen. Als het kind bijvoorbeeld zijn ouders kleiner maakt dan zichzelf kan dit schadelijk zijn voor het kind. Het heeft kind dan echt iets nodig van de ouders en niet van een ander. Het is dan de aangewezen weg om ouders te helpen om hun ouderrol in te nemen. Zo help je dan het kind het beste. Hooguit kun je het kind erkenning geven voor wat het geeft in de situatie.
Ga je als kindercoach de rollen en posities wijzigen, dan belast je hiermee het kind en bevestig je eigenlijk op een ongewenste manier de dynamiek. Feitelijk bevestig je daarmee dat het kind belangrijker is dan de ouders. Immers je zet de beweging door met dit kind en negeert de ouders.
Je verzwakt daarmee kind en ouders terwijl het doel is hen te versterken.
Hoe kan je wel systemisch werken met kinderen?
Als kindercoach kun je observeren wat er speelt binnen het gezin. Wanneer er iemand buitengesloten wordt, de volgorde tussen ouders en kinderen onder druk staat of wanneer de balans in geven en nemen is verstoord, kan je met ouders hierover in gesprek gaan.
Regelmatig hebben de problemen die in het hier en nu spelen ook met de geschiedenis van de ouders te maken. Dit is vaak niet op te lossen, maar een liefdevolle manier van kijken en zacht medeleven kunnen veel verschil maken. Het helpt enorm om ouders te helpen hun situatie onder ogen te zien en hen helpen te erkennen wat er ooit is gebeurd wat nu zoveel invloed heeft.
Het werken met kinderen is heel veel aanvaarden van dat wat is en bewust maken van verantwoordelijkheid aan ouders. Als kindercoach heb je niet altijd zicht op wat er precies speelt binnen een gezin. Bovendien ben je alleen maar een voorbijganger in het leven van het kind en zijn ouders. Je hebt geen recht om een oordeel te hebben over wat er speelt.
Evenwel merk ik dagelijks dat mijn systemische manier van kijken naar het gezin waarin alles er mag zijn, veel verschil maakt om de problemen die worden ervaren op te lossen. Zodra je als kindercoach echter wilt helpen en een mening hebt over hoe het zou moeten zijn, raak je het kwijt.
De vraag die centraal staat is: “Maakt je aanpak het hele gezin sterk of zwak”. En dat is een mooie leidraad die verder reikt dan het individuele probleem van het kind.
Vervolgopleiding Systemisch/contextueel werken voor kindercoaches
In de tweedaagse (vervolg)opleidings Systemisch/contextueel werken leer je hoe je als kindercoach op gerichte en verantwoorde wijze systemisch en contextueel kunt werken met kinderen en ouders.
Klik hier voor meer info over de opleiding Systemisch/contextueel werken
Lees ook: Ontspoorde puber na echtscheiding
Lees ook: Welke tegoedbonnen heb jij nog liggen?
Lees ook: Waarom kwetsen ouders hun kinderen
Lees ook: 7 manieren voor het vergroten van het vertrouwen
Lieve Tea, wat heb je dat mooi geschreven! Ik geniet zo vaak van wat je schrijft! Ik kan het alleen maar helemaal met je eens zijn. Op een liefdevolle manier zonder oordelen kijken naar het hele systeem, ouders bewust maken van wat er speelt en wat zij daar mogelijk aan kunnen doen en hoe je ze daarin kunt versterken is wat je als kindercoach kunt doen. Wat is het belangrijk dat je als kindercoach beseft dat ieder mens, (dus ook wijzelf) zo enorm trouw is aan zijn/haar eigen systeem van herkomst. De grondhouding van een kindercoach is zo belangrijk. Liefdevol en zonder oordelen blijven kijken met een open hart. Daarvoor is het voor mij belangrijk dat ik zelf ook innerlijk werk doe, heb gedaan en blijf doen. Je eigen “stukken” kennen zodat je er werkelijk kunt zijn voor de ander; het hele gezin. Het is en blijft een prachtig vak!
Veel liefs, Hilde.
Erg goed geschreven en prima uitgelegd, ik vind het mooi om lezen hoe je inziet dat je een passant bent en je dus nooit teveel oordelen kunt vellen.
Groeten Roos
Heel mooi Tea en ik ben het helemaal met je eens.
Dank je wel voor je reactie :-)