Mijn zoon is nog maar 3 en kan ontzettend boos worden, met driftaanvallen en los daarvan gewoon flippen om de meest simpele zaken. Nu weet ik al lang dat mijn kind mij spiegelt, maar hier kom ik niet uit.

Veel vragen van ouders gaan over boosheid bij kinderen. Vaak spelen er meer zaken en kunnen we op verschillende manieren naar deze vragen kijken. Deze moeder nodigde mij met haar vraag uit om het thema boosheid bij kinderen eens extra te onderzoeken.

Als boosheid teveel is

Ieder kind en iedere oudere is boos op z’n tijd en dat is maar goed ook. Boosheid is een gezonde emotie die ervoor zorgt dat we grenzen van onszelf en anderen respecteren. Kinderen moeten leren hiermee om te gaan. Sommige kinderen laten echter een dermate boos gedrag zien dat je je afvraagt of dit in relatie staat tot de gebeurtenis en het karakter van het kind.

Meestal is er meer aan de hand als je voelt dat er een lading is en een dringendheid die niet passend is bij de situatie. Je redt het in de opvoeding dan niet met opvoedingsadviezen die je vertellen wat je het beste kunt doen.

De ouder als spiegel

Als ouder ben jij het voorbeeld voor je kind. Kinderen doen je gewoon na. Iedere ouder merkt dat een keer als z’n kind speelt met poppen of met een ander kind. Het deja vu is meestal dat je jezelf hoort praten. Zo’n toink, toink, toink gevoel…

Met emoties en het omgaan met gevoelens is dit net zo. Kinderen imiteren hun ouders, dus zullen ze vaak dezelfde manier laten zien in manieren van lachen, boosheid uiten, verdriet, enz.

Maar er is meer…..

De moeder van bovenstaande peuter begrijpt het niet meer. Het gedrag is TE, terwijl zij er alles aan doet. Niets werkt.

Je kind als spiegel

Wat je dan kunt doen is heel open en eerlijk bij jezelf onderzoeken waar je kind jou een spiegel voorhoudt.

Begin met opschrijven van wat er is en wat je zo bezighoudt. Laat de woorden gewoon komen en censureer jezelf niet. Draai daarna je klacht eens om. “Mijn kind is zo boos” wordt dan: “Ik ben zo boos”. Overal waar je de naam van je kind noemt kun je deze vervangen door “ik”. Bedenk of het klopt.

Als je de neiging hebt om snel te ontkennen en voor jezelf uit te maken dat het niet klopt, kijk dan nog eens. En nog eens om echt te voelen of het klopt. Want juist in de ontkenning zou het wel eens heel erg waar kunnen zijn.

Het zou zo kunnen zijn dat je kind je nog op een andere manier een spiegel voorhoudt. Ongetwijfeld is het zo dat je kind je boosheid voelt. Hij kan het zelfs voelen terwijl jij denkt dat het niet zo is. Je kind daagt je dan als het ware uit om je boosheid onder ogen te zien.

Want er is meer

Mijn zoon gaf mij een wake-up-call toen hij 4 was. Hij zei me gewoon, toen we gezellig aan tafel zaten dat ik altijd boos was. Mijn leven stond even stil, want ik wilde de leukste moeder van de wereld zijn en nu vertelde mijn zoon dat ik altijd boos was…

Heel diep in mij wist ik dat hij gelijk had. Op dat moment vertelde ik hem dat het niets met hem te maken had.

Regelmatig daarna ontdekte ik dat ik inderdaad kwaad was: op mijn man, op de kinderen, op mijn werk, op dingen die niet gingen zoals ik het wilde. Terwijl ik altijd beweerde dat ik een vredig persoon was: niet kwaad te krijgen.

Nou vergeet het maar, zo nu en dan pisnijdig, maar het uiten, ho maar… En een hele poos later dacht ik: Misschien, misschien was zijn opmerking vooral een uitnodiging aan mij om te leren omgaan met mijn eigen boosheid. Zodat hij niet boos hoefde te zijn om mij de spiegel voor te houden, want ook dat kon (en kan :-)) hij goed.

.

Maar er is nóg meer

Als de boosheid blijft, ga ik nog verder spitten over wat er aan de hand kan zijn. Daarvoor kijk ik op een systemisch/contextuele manier naar het gezin. Bij mij werkte het als volgt:

In gedachten draaide ik mij om naar mijn moeder. Ja, de boosheid van mij naar haar is er zeker. En onmacht.  En ja, boosheid over haar boosheid.

In gedachten kijk ik verder naar de moeder van mijn moeder, mijn oma. Ook daar de boosheid, maar er komt iets bij: Het verdriet van een verloren baby.

Als zij zich omdraait naar haar moeder is er nog meer verdriet. Het verdriet dat er géén moeder was en ook een stiefmoeder die niet meer leefde. Een gezin vol meisjes die zich staande moesten houden in een harde wereld. Die sterk moesten zijn en de schijn moesten ophouden dat alles goed ging.

Geen wonder dat er verdriet is. En verdriet wat niet geuit kan worden geeft boosheid. Want het is makkelijker boos te zijn op een oneerlijke wereld dan verdrietig, toch..?

Als er geen moeder is, als de moeders die er wél zijn gebonden en verbonden zijn aan hen die dood zijn, dan moet het kind wel heel veel moeite doen om zijn moeder te dwingen aanwezig te zijn.
Zodat zij wél een moeder kan zijn die er is in haar gezin.

Ik denk dat een kindzijn boosheid kan normaliseren tot gezonde proportiesnadat een moedervan een buitensporig boos kind zich realiseert dat ze in het reine moet zien te komen met haar eigen boosheid en misschien met de boosheid en het verdriet in haar geschiedenis.

En de leukste moeder van de wereld?

Nou vergeet het maar. Daar zijn moeders niet voor. Kinderen willen een moeder die aanwezig is in het hier en nu. In het reine met hun geschiedenis. En hen vooral voordoet hoe het gaat in het leven en daarvoor is het helaas nodig dat moeders hun kinderen regelmatig frustreren.

En de kinderen hebben te leren omgaan met hun eigen boosheid, leren wanneer iets of iemand hun grens overschrijdt, leren omgaan met frustraties, met onrecht en met het accepteren van een Nee. Als ze dan boos zijn, moeten ze leren dit op een  gezonde en voor anderen acceptabele manier te uiten. En daar komen moeders en vaders reuze bij van pas… 


Wil je als ouder zelf je boze kind helpen?

Volg dan de online workshop “Voorkom de vier valkuilen bij boze kinderen waarin je leert hoe je kind kunt helpen.

Wil je meer leren en weten, kijk dan eens naar de online cursus “Het 5-Stappenplan om je boze & driftige kind te helpen”.

Wil je als leraar, coach of hulpverlener helpen bij boosheid?

Dan is de online opleiding “Hoe help ik boze kinderen” voor jou interessant.


Lees ook: Het geheim van het boze kind
Lees ook: Hoe kan een kind leren omgaan met boosheid
Lees ook: Ruzie aan tafel
Lees ook: Tegoedbonnen voor ouders en kinderen
Lees ook: De opleiding systemisch/contextueel coachen


Je las een blogartikel van Centrum Tea Adema…

…maar kijk gerust ook eens naar de andere informatie op onze website:

Op de hoogte blijven van nieuwe artikelen en video’s vol tips en inzichten?

Like dan onze Facebook-pagina of schrijf je in voor onze 2-wekelijkse nieuwsbrief. Allebei mag ook. ;-)